HAMİLELİKTE BESLENME Hamilelik kadın için doğal, fizyolojik bir olaydır. Bu dönemde kadının vücudunda ikinci bir canlının oluşması ve büyümesi ile bazı değişiklikler izlenir. Bu nedenle hamile kadın hamileliği süresince kendi fizyolojik gereksinmelerini karşılamak, vücudundaki besin öğeleri yedeğini dengede tutmak ve bebeğin normal büyüme ve gelişmesini sağlamak için yeterli ve dengeli beslenmek zorundadır. Bebeğin bedensel ve zihinsel gelişimi annenin hamileliği süresince olduğu kadar, hamilelik öncesinde de iyi beslenmesi ile mümkündür. Bebek, ana rahminde annenin yedikleri ile beslenir, büyür ve gelişir. Büyüme ve gelişmesini henüz tamamlamamış küçük yaştaki (18 yaş altı) hamilelerde, sık aralıklarla (2 yıldan az) hamile kalan ve çoğul hamileliği olan kadınlarda, depolardaki yetersizlikten dolayı problemler görülebilir. Hamile kadın, günlük beslenmesine uygun eklemeler yapmazsa kendi vücudundaki depolarını bebeğin büyüme ve gelişmesi için harcanır. Bu depoların azalması, tükenmesi doğacak bebeğin sağlığını olduğu kadar anne sağlığını da tehlikeye sokar.
Hamilelikte Ağırlık Kazanımı
Hamileliğin ilk üç ayında kazanılan toplam ağırlık 1 – 1.5 kg, ikinci üç ayda 4 – 5 kg ve üçüncü üç ayda ise 5 – 7 kg arasındadır. Böylece 9 aylık hamilelik süresince sağlıklı yetişkin kadınlar ortalama 9 – 14 kg arasında (ayda 1 – 1.5 kg) ağırlık kazanır. Dolayısıyla “artık 2 can taşıyorum, aman bebeğim yetersiz beslenmesin, yoksa gelişimini tam olarak tamamlayamaz” gibi yanlış düşüncelere kapılmamak gerekir. Hamileliğin başlangıcında şişman olan kadının fazla ağırlık kazanmasına gerek yoktur. Aşırı şişmanlık doğum zorluğuna neden olabilir. Yaşı küçük (18 yaş altı), fiziksel uğraşısı olan, hamilelik başlangıcında zayıf olan kadının bebeğinin beslemesi güç olabilir. Bu hamilelerin 14 – 16 kg ağırlık kazanmaları istenir. Böylece genç yaşta hamile kalan kadın bir taraftan kendi, diğer taraftan da bebeğin büyümesini sürdürürken, vücudundaki besin öğeleri depolarını dengede tutar.
Hamile Kadınlar İçin Gerekli Günlük Besin Tüketim Miktarları
BESİN GRUPLARI NORMAL HAMİLELİKTE EK
Süt, yoğurt, peynir 2 porsiyon 1-2 porsiyon
Et, yumurta, kurubaklagil 2 porsiyon 1 porsiyon
Taze sebze ve meyveler 3-5 porsiyon 1-2 porsiyon
Ekmek 3-6 dilim 0-1 dilim
Pirinç, bulgur, makarna 0-2 porsiyon 0-2 porsiyon
Hamilelikte Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
- Günlük uyku süresi 7-8 saat ile sınırlandırılmalıdır.
- Sık sık, azar azar beslenilmeli ve asla öğün atlanmamalıdır.
- Kahvaltı ve akşam yemeği mümkün olduğu kadar erken saatlerde bitirilmelidir.
- Yemekler çok yavaş yenilmeli, ağızda lokmalar iyice çiğnenmelidir.
- Besin çeşitliliğine önem verilmeli, tek tip beslenmekten kaçınmalıdır.
- Yiyecekler kızartma, kavurma işlemleri yerine; haşlama, ızgara yapma, buğulama veya fırında pişirme yöntemleri ile hazırlanmalıdır.
- Süt ve süt ürünlerinde yarım yağlı hatta yağsız (light) olanlar tercih edilmelidir.
- Etlerin görünen yağları, tavuk ve hindinin derisi ayrılmalıdır.
- Aşırı kilo alımını önlemek için şekerli, unlu, yağlı besinler az tüketilmelidir.
- Yapay tatlandırıcılardan uzak durulmalıdır.
- Tansiyon yüksekliği olası sorunlardandır. Böylesi bir durumda turşu gibi fazla tuz içeren salamura besinlerden, sofrada ayrıca tuz kullanımından kaçınılmalıdır.
- Yemekle birlikte çay, kahve, gazlı içecek içilmesi kansızlığa sebebiyet vereceği için öğünlerden yarım saat önce veya sonra tercih edilmelidir.
- Haftada en az 2 kere balık tüketilmelidir.
- Günlük posa (lif) alımı artırılmalıdır. Posalı besinler:
- Kurubaklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru barbunya, soya fasulyesi)
- Tam tahıllar (esmer ekmek, bulgur, kepekli pirinç / makarna / erişte / un)
- Taze sebze ve meyveler (kabuklu yenilebilenleri soymadan)
- Sebze, meyve ve kurubaklagiller tarla ve bahçelerde ilaçlanmaktadır. Böcek öldürücü bu ilaçlar ana rahmindeki yavruya da zarar verebilir. O nedenle çok iyi yıkanmalıdır.
- Günde 10 bardak su içilmelidir.
- Günde 20 dakika kadar direkt olarak güneş ışığından yararlanılmalıdır.
- Alkol alınmamalı, sigara içilmemelidir.
- Hamilenin kilo fazlalığı olsun olmasın düzenli olarak egzersiz yapması önerilir.
- Hamileliğin 2. yarısında (yaklaşık 20. haftada) şeker yükleme testi yaptırılması ve tansiyon takibi önerilmektedir.
